Χάνομαι χωρίς ελπίδα “Ben umutsuzca kayboldum”
Burada Χάνομαι (hanome) “kaybolmak” fiilinin birinci tekil şahıs halinde çekimlenmiş. Yunanca’da fiiller zamana ve kişilere göre çekimleniyor. Ben de bunları henüz öğrenme aşamasındayım. Beraberce öğreneceğiz. ελπίδα (elpida) “umut, ümit” anlamlarına gelen bir isim. χωρίς (horis) ise -sız, -siz anlamlarına gelen bir ilgeç. Böylece χωρίς ελπίδαifadesi “umutsuzca” anlamına geliyor.
μέρα νύχτα στη Χαλκίδα “Halkida’da gündüz ve gece”
Burada, μέρα (mera) kelimesi “gündüz” anlamına gelen bir isimken, νύχτα (nihta) kelimesi ise “gece” anlamına gelen bir isimdir. στη (sti) kelimesi, -da, -de anlamlarını veren bir artikeldir ve devamındaki kelime dişil bir kelime olduğu için kullanılmış. Böylece στη Χαλκίδα (halkida) ifadesi “Halkida’da” anlamına geliyor.
Not: Halkida, Yunanistan’ın Girit’ten sonraki en büyük adası olan Eğriboz’da bir bölgedir.
στο δικό σου το περίπου “Senin yakınında”
Bu cümlenin çevirisini yapmakta zorlandım çünkü şiirsel bir anlamı var. Burada το artikelinden de anlayabileceğimiz üzere, περίπου (peripu) nötr bir kelime ve “yaklaşık, yakın” anlamlarına geliyor. Öncesinde gelen στο (sto) kelimesi, -da, -de anlamlarına gelen bir artikeldir ve περίπου kelimesi nötr olduğu için bu formda çekimlenmiştir. δικό (diko) kelimesi de nötr formda olup “kendi” anlamına gelmektedir ve σου (sou) kelimesi ise iyelik anlamını vermektedir. Böylece δικό σου το περίπου ifadesi, “senin yakının” olarak çevrilebilir.
και στα ρεύματα του Ευρίπου “Ve Euripus’un akıntılarında”
Burada και (ke) kelimesi “ve” demek. στα (sta) kelimesi ise -da,-de anlamlarını veren bir artikel ve devamındaki kelime nötr ve çoğul olduğu için kullanılmış. ρεύματα ( revmata) kelimesi ρεύμα (revma) kelimesinin çoğul hali ve ρεύμα (revma) nötr bir kelime olduğu ve μα (ma) ile bittiği için sonuna τα (ta) getirilerek çoğul haline gelmiş. Kelimeyi, “dalgalar” olarak çevirebiliriz. Son olarak, του Ευρίπου ifadesinde ise, του (tou) -nın, -nin anlamlarını veriyor ve dolayısıyla bu kelimeler Euripus’un şeklinde çevrilebilir.
Not: Euripus / Eğriboz Boğazı güçlü gelgit akıntılarıyla bilinir.
Η ψυχή μου θα σαλπάρει “Ruhum denize açılacak”
Burada ψυχή (psihi) “ruh” demek ve dişil bir kelime olduğu için başında H/η (i) artikel olarak kullanılmış. μου (mou) ise iyelik anlamını veriyor. Yani Η ψυχή μου “benim ruhum” demek oluyor. θα σαλπάρει (tha salpari) ise “denize açılacak” demek; bu ifade σαλπάρω(salparo) fiilinin gelecek zamanda çekimlenmiş halidir.
στα νερά τα σκοτεινά “Karanlık sularda”
Burada νερά (nera) “sular” anlamına geliyor ve nötr bir kelime olan νερό (nero) kelimesinin çoğul formunda yer alıyor. νερό kelimesinin sonu ό ile bittiği için ά getirilerek çoğul yapılmış. στα (sta)kelimesi -da,-de anlamlarını veren bir artikel ve devamındaki isim olan νερά çoğul ve nötr bir kelime olduğu için bu formda yer alıyor. Bu cümlede dikkat edilmesi gereken başka bir nokta da sıfatın kullanımıdır. Yunancada sıfatlar da isimlere göre çekimlenirler. Burada “karanlık” anlamına gelen σκοτεινά (skotina) sıfatı, nitelediği νερά kelimesi çoğul ve nötr olduğu için bu formda kullanılmıştır. Son olarak bu cümlenin devrik bir cümle olduğunu ve bu yüzdenτα (ta) artikelinin isim ile sıfat arasında yer aldığını belirtebiliriz.
η παλίρροια θα με πάρει “Gelgit beni götürecek”
Burada παλίρροια (palirria) “gelgit” demek ve παλίρροια dişil bir kelime olduğu için başında η (i) artikel olarak kullanılmış. θα πάρει (tha pari) ifadesi, παίρνω (perno) fiilinin gelecek zamanda çekimlenmiş halidir ve “götürecek” şeklinde çevirebiliriz. με (me) ise “beni” anlamında kullanılmış bir zamirdir.
και δε θα με δεις ξανά! “Ve beni bir daha görmeyeceksin!”
Burada και (ke) kelimesi “ve” anlamına gelirken, με (me) ise “beni” anlamında kullanılmış bir zamirdir.θα δεις (tha deis) ise Βλέπω (vlepo) fiilinin ikinci tekil şahıs ve gelecek zamanda çekimlenmiş halidir ve “göreceksin” anlamına gelmektedir. Ancak cümlede olumsuzluk anlamını veren δε (de) kullanıldığı için anlam “görmeyeceksin” demek olmaktadır. Buradaki δε kelimesini İngilizcedeki “not” gibi düşünebiliriz. Son olarak, ξανά (ksana) ise “tekrar, bir daha” anlamlarını veren bir zarftır.
Not: Bu şarkının çevirisini yaparken benim bitmek bilmeyen sorularıma sabırla cevap veren Ezgi Ayyıldız ve Giannis Koutroudes’e ne kadar teşekkür etsem azdır. Çevireceğim ilk şarkı olarak, Manolis Lidakis’in Halkida şarkısını seçmemin ise özel bir sebebi yok, sadece bu şarkıyı dinlemeyi ve bu şarkıyı dinlerken deniz kenarında yürümeyi çok seviyorum.
TÜRKÇE & YUNANCA Şarkılar 